„Het leek zo’n goed idee…. de schadelijke uitstoot van CO2 verminderen door fossiele grondstoffen te vervangen door plantenmateriaal oftewel biomassa. Europa enthousiast, subsidie erop en hup, klimaatprobleem opgelost.
Wat kan een mens, of mensheid moet ik zeggen, zich toch vergissen. Wat begon als een grote groene droom dreigt nu te eindigen in een nachtmerrie. Wat is het probleem dan? Biomassamisbruik! Hoezo misbruik? Alle beetjes helpen toch? Nee dus. Want de –naar men zegt- ‘onvoorziene’ indirecte nadelen van het verkeerde gebruik van biomassa komen nu aan het licht. De waardevolle biomassa wordt veel te laagwaardig gebruikt. Opgeslokt voor energie want daar is de biomassa-honger het grootst en zijn de belangen het zwaarst. Met verkeerde subsidies verkwanselt de overheid haar schaarse euro’s aan het stimuleren van biobrandstoffen. Voor in uw tank, of als bijstook in energiecentrales. Geen innovatie of nieuwe werkgelegenheid uit voortgekomen. Draagt niet of nauwelijks bij aan de CO2 reductie. De gevestigde orde heeft er echter zwaar in geïnvesteerd en profiteert. En nu zitten we op een voortdenderende trein die niet meer lijkt te stoppen. Waar is de noodrem?
Het is niet alleen concurrentie met voedselproductie, daar heeft u vast wel over gehoord, maar er zijn nog meer nadelen aan biomassamisbruik. Door de grotere vraag naar landbouwgrond wordt nieuw waardevol land ontgonnen. Ook ons voedsel moet tenslotte ergens vandaan komen. Dit is al volop aan de gang en het is een illusie om te denken dat we dit kunnen stoppen. Er is immers goud geld te verdienen met biomassa en dan neemt men het niet zo nauw met de belangen van een lokale bevolking. Zeker niet in de armere en politiek minder stabiele landen waar ieder vecht voor zijn eigen bestaan en corruptie hoogtij viert. Maar het speelt ook in Europa zelf hoor, laten we onszelf niets wijsmaken.
Als ecoloog waarschuw ik voor nóg een nachtmerrie, misschien wel de ergste. Als ieder stukje plant geld oplevert wordt het wel heel onaantrekkelijk om biomassa terug te geven aan de bodem. En die bodem heeft biomassa juist hard nodig om te kunnen blijven functioneren. Het enorm diverse leven IN de bodem heeft ook voedsel nodig. Zonder teruggave van biomassa aan de bodem – het gaat dan vooral om de koolstof – verarmt de bodem, wordt onvruchtbaar, bevattelijk voor erosie, kan geen water meer vasthouden, en uiteindelijk niets meer produceren. Maar ja, dat is narigheid op de iets langere termijn dus meestal even niet aan de orde.
Biomassa is uiterst waardevol. Gebruik het voor hoogwaardige voedsel-, chemische- en farmaceutische toepassingen. Daar liggen de kansen voor duurzame innovatie, zeker voor de BV Nederland. Dat is een verantwoorde biobased economy. Grootschalig biomassa alleen voor energie gebruiken is misbruik. En ook nog onzinnig als je bedenkt dat planten eigenlijk heel inefficiënt zijn in het opvangen van zonlicht en het omzetten hiervan in biomassa. Hun energie komt van de zon en die kunnen wij ook direct gebruiken. Daar moeten die subsidie euro’s heen. Stop die biomassa in uw mond of in de grond maar bedenk: niet in uw tank!”
Louise Vet
Directeur NIOO-KNAW
Deze column is eerder gepubliceerd door Vroege Vogels van de Vara.
